႐ု႐ွားနဲ႔ သေဘာတူညီခ်က္ေတြဟာ ႏွစ္အတန္ၾကာ ရပ္တန္႔ေနခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၂၀၀၇ ေမလမွာ ႐ု႐ွားႏူကလီးယား ေအဂ်င္စီ Rosatom က ႏူကလီးယားသုေတသန ဓါတ္ေပါင္းဖိုတစ္ခု တည္ေဆာက္မယ့္အေၾကာင္း ေၾကျငာခဲ့ပါတယ္။ ဒီဓါတ္ေပါင္းဖိုမွာ ပလူတိုနီယံအစား စြမ္းအားနိမ့္ ယူေရနီယံကို အသံုးျပဳမွာျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္ သေဘာတူညီခ်က္ရဲ႕ ကနဦးအျဖစ္ စစ္တပ္က အမ်ားစုပါ၀င္တဲ့ ျမန္မာလူမ်ိဳး ၃၅၀ ေလာက္ကို ႐ု႐ွားမွာ ေလ့က်င့္ေပးခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ရာနဲ႔ခ်ီျပီး ႐ု႐ွား တကၠသိုလ္ေတြမွာ ေလ့က်င့္ေပးေနပါတယ္။

၂၀၀၇ ေမ ၁၅ ရက္ေန႔မွာ ဦးေသာင္းနဲ႔ Rosatom ရဲ႕ အႀကီးအကဲ Sergey Kiriyenko တို႔ဟာ ေမာ္စကိုမွာ သေဘာတူညီခ်က္တစ္ခုကို လက္မွတ္ထိုးခဲ့ၾကပါတယ္။ ျမန္မာျပည္တြင္းမွာ ႏူကလီးယားေလ့လာေရး စင္တာတစ္ခု တည္ေထာင္ဖို႔ ႏွစ္ဖက္စလံုးက သေဘာတူညီၾကပါတယ္။ (ဒီပေရာဂ်က္ရဲ႕ ကန္ထ႐ိုက္တာက Atomstroyexport ျဖစ္မွာပါ) ဒီစင္တာမွာ စြမ္းအား ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္း႐ွိ ယူေရနီယံ-235 အသံုးျပဳမယ့္ ၁၀ မဂၢါ၀ပ္ ေရေပါ့သံုး ဓါတ္ေပါင္းဖိုတစ္လံုး၊ Activation analysis ဓါတ္ခြဲခန္းတစ္ခု၊ ေဆးဘက္ဆိုင္ရာ အိုင္ဆိုတုပ္ ထုတ္လုပ္ေရး ဓါတ္ခြဲခန္းတစ္ခု၊ Silicon ေပးသြင္းဖို႔ စနစ္တစ္ခု၊ ႏူကလီးယားစြန္႔ပစ္ေရ သန္႔စင္စနစ္တစ္ခုနဲ႔ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းေတြျမဳတ္ႏွံဖို႔ ေတြပါ၀င္မယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီစင္တာဟာ IAEA ႏိုင္ငံတကာ အႏုျမဴေအဂ်င္စီရဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္ကြပ္ကဲမႈေအာက္မွာ ႐ွိမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

အဲဒီလို ေၾကျငာခဲ့ေပမယ့္လည္း International Atomic Energy Agency (IAEA) က ၂၀၀၇ ေမ ၁၇ ရက္ေန႔က သတင္းထုတ္ျပန္ရာမွာ ျမန္မာျပည္ဟာ ႏူကလီးယား ဓါတ္ေပါင္းဖိုတည္ေဆာက္ဖို႔ကိစၥကို သတင္းေပးခဲ့ျခင္းမ႐ွိဘူးလို႔ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ႏူကလီးယား မျပန္႔ပြားေရး စာခ်ဳပ္မွာ လက္မွတ္ေရးထိုးထားတဲ့ ႏိုင္ငံတစ္ခုအေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ဘယ္ႏူကလီးယား အေဆာက္အဦကိုမဆို စစ္ေဆးခံဖို႔ ခြင့္ျပဳရမွာျဖစ္ပါတယ္။

ေစာေစာက သေဘာတူညီခ်က္မွာ ေျမာက္ကိုရီးယားကို ထည့္သြင္းေျပာဆိုျခင္းမ႐ွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ၂၀၀၃ ႏုိ၀င္ဘာမွ ေနာ္ေ၀အေျခစိုက္ ဒီမိုကရက္တစ္ျမန္မာ့အသံက ျမန္မာစစ္တပ္အရာ႐ွိ ၈၀ ဟာ ႏူကလီးယားစြမ္းအင္ နည္းပညာေလ့လာဖို႔ ေျမာက္ကိုရီးယားကို ထြက္ခြာသြားေၾကာင္း သတင္းေပးခဲ့ပါတယ္။

သတင္းဇစ္ျမစ္က မတိက်တဲ့အတြက္ ဒီသတင္းကို အခုထိ အတည္မျပဳႏိုင္ေသးပါဘူး။ တကယ္လို႔သာ ျမန္မာစစ္သားေတြ ေျမာက္ကိုရီးယားကို သြားခဲ့တယ္ဆိုရင္ ဒံုးပ်ံေတြကို ထိမ္းသိမ္းဖို႔ ေလ့က်င့္သင္ၾကားဖို႔သာ ျဖစ္ဖို႔မ်ားပါတယ္။ ျမန္မာစစ္အစိုးရဟာ ေျမာက္ကိုရီးယားဆီက ဒံုးပ်ံေတြကို ၀ယ္ယူခ်င္ေနပါတယ္။ အခုထိေတာ့ အေကာင္အထည္ေပၚမလာေသးပါဘူး။

၂၀၀၈ ၾသဂုတ္လမွာေတာ့ အခ်က္ေပးသံေတြ ျမည္လာပါတယ္။ အိႏိၵယက သူ႔ရဲ႕ ေလပိုင္နက္အေပၚကေန အီရန္ကိုသြားတဲ့ ေျမာက္ကိုရီးယား ေလယဥ္ေတြကို ပ်ံသန္းခြင့္မေပးေတာ့ပါဘူး။ ေျမာက္ကိုရီးယားေလယဥ္ေတြဟာ အီရန္ကို မသြားခင္ မႏၱေလးမွာ ခရီးတစ္ေထာက္နားပါတယ္။ အမ်ဳိးအမည္မသိရတဲ့ ကုန္ပစၥည္းေတြတင္ေဆာင္လာတဲ့ ကုန္တင္ေလယဥ္ Ilyushin-62 ဟာ မႏၱေလးမွာ ရပ္နားျပီး ဘယ္ဆက္သြားမယ္ဆိုတာကို ဘယ္သူမွေသခ်ာမသိရပါဘူး။

ျမန္မာ၊ ႐ု႐ွား၊ ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ အီရန္တို႔ရဲ႕ ပူးေပါင္းေနမႈသတင္းေတြဟာ ျမန္မာျပည္က ထြက္ခြာလာၾကတဲ့ ျမန္မာလူမ်ဳိးတစ္ဦး၊ စစ္တပ္ အရာ႐ွိတစ္ဦးနဲ႔ သိပၸံပညာ႐ွင္တစ္ဦးတို႔ဆီက ရတဲ့သတင္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔အဆိုအရဆိုရင္ ႐ု႐ွားကေထာက္ပံ့ထားတဲ့ ၁၀ မဂၢါ၀ပ္ ႏူကလီးယားဓါတ္ေပါင္းဖိုဟာ ပခုကၠဴေျမာက္ဖက္ ျမိဳင္ မွာ႐ွိတယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘက္ေျပာင္းလာၾကတဲ့ သူတစ္ခ်ိဳ႕အဆိုအရ ျပင္ဦးလြင္အနီးမွာ ေနာက္ထပ္ ဓါတ္ေပါင္းဖိုတစ္ခု ႐ွိေသးတယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ ႐ု႐ွားလူမ်ဳိးသံုးဦး အဲဒီမွာ ႐ွိေနျပီး ေျမာက္ကိုရီးယား အခ်ိဳ႕လည္း ဥမင္လႈိင္ေခါင္းတည္ေဆာက္ျခင္းနဲ႔ ေရေအးေပးစနစ္ေတြ တည္ေဆာက္ရာမွာ ပါ၀င္ေနတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွာ Mushavi လို႔ပဲ သိၾကတဲ့ အီရန္ေထာက္လွမ္းေရး အရာ႐ွိတစ္ေယာက္ဟာ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာျပည္ကို လာေရာက္ခဲ့တယ္လို႔လည္း အခိုင္အမာေျပာဆိုၾကပါတယ္။ သူဟာ ႏူကလီးယား နည္းပညာေတြ ေ၀မွ်ခဲ့တဲ့အျပင္ ကြန္ပ်ဴတာထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ ဒံုးပ်ံစနစ္ နဲ႔ပတ္သတ္တဲ့ အၾကံဥာဏ္ေတြလည္း ေပးသြားတယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။

ျမန္မာျပည္မွာ ယူေရနီယံထြက္တဲ့ေနရာေတြ႐ွိပါတယ္။ စြမ္းအင္၀န္ႀကီးဌာနက ယူေရနီယံ႐ိုင္းထြက္႐ွိတဲ့ ေနရာ ငါးေနရာကို ေတြ႔႐ွိထားပါျပီ။ အားလံုးဟာ အဆင့္နိမ့္သူေရနီယံေတြျဖစ္ျပီး စစ္ေရးအသံုးအတြက္ေတာ့ မသင့္ေတာ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဘက္ေျပာင္းလာသူေတြ အဆိုအရ တရား၀င္ သတင္းထုတ္ျပန္မထားတဲ့ ယူေရနီယံမိုင္း ႏွစ္ခု႐ွိေသးတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ တစ္ခုက ကခ်င္ျပည္နယ္ မိုးညွင္းမွာျဖစ္ျပီး တစ္ခုကေတာ့ မႏၱေလးတိုင္း မိုးကုတ္ တစ္၀ိုက္မွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီေနရာႏွစ္ခုက ယူေရနီယံ႐ိုင္းေတြကို အဲဒီေနရာႏွစ္ခုၾကားမွာ႐ွိတဲ့ သပိတ္က်င္း သန္႔စင္စက္႐ံုကို ပို႔ေပးေနပါတယ္။

ဒီသတင္းေတြ အတည္မျပဳႏိုင္ခင္ ဒါမွမဟုတ္ မေခ်ပႏိုင္ခင္အထိေတာ့ ထင္ျမင္မွန္းဆခ်က္ေတြကေတာ့ ႐ွိေနဦးမွာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသာ ႏူကလီးယားပိုင္ဆိုင္သြားခဲ့ရင္ အိမ္နီးခ်င္းတိုင္းျပည္ေတြအတြက္ အိပ္မက္ဆိုးေတြ ျဖစ္လာႏိုင္ျပီး ေဒသတြင္း ပါ၀ါခ်ိန္ခြင္လွ်ာလည္း မတည္မျငိမ္ ကေျပာင္းကျပန္ ျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေတြအရေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာ ႏူကလၤယား အစီအစဥ္႐ွိတယ္ဆိုတာ ေသခ်ာေနပါတယ္။ ျမန္မာဟာ ႏူကလီးယားလက္နက္ ပိုင္ဆိုင္လာဖို႔ ႏွစ္ေပါင္း အတန္ၾကာခ်င္ၾကာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ ႏူကလီးယားနဲ႔ လက္တည့္စမ္းကစားခ်င္ေနတဲ့အခ်က္က စိုးရိမ္ပူပန္စရာ အေၾကာင္းရင္းျဖစ္ပါတယ္။

YaleGlobal, 3 December 2008 မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ Bertil Lintner ရဲ႕ ေဆာင္းပါးျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ဳိ႕နည္းပညာဆိုင္ရာ စကားလံုးေတြမွာ မွားယြင္းခြ်တ္ေခ်ာ္ခဲ့ရင္ က်ေနာ့္ရဲ႕ အားနည္းခ်က္သာျဖစ္ပါတယ္။