အေမရိကန္ သမၼတေေရြးေကာက္ပြဲကို အခု ႏို၀င္ဘာ ၄ ရက္ေန႔မွာ က်င္းပေတာ့ပါမယ္။ အခုေ႐ြးေကာက္ပြဲကေန အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ၅၆ ႀကိမ္ေျမာက္ေ႐ြးေကာက္ပြဲကေန ၄၄ ဦးေျမာက္ သမၼတကို ေ႐ြးခ်ယ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အားလံုးသိၾကတဲ့အတိုင္း ရီပက္ဘလစ္ကန္ပါတီက ဂြ်န္မက္ကိန္းကို သမၼတေလာင္းအျဖစ္ အမည္တင္သြင္းထားျပီး ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီကေတာ့ အိုဘားမားကို အမည္တင္သြင္းထားပါတယ္။ အႀကိဳေကာက္ယူထားတဲ့ စစ္တမ္းမ်ားအရ အိုဘားမားက ဂြ်န္မက္ကိန္းထက္ ႏွာတစ္ဖ်ား အသာရေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အကယ္၍ အိုဘားမားသာ အႏိုင္ရခဲ့ရင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ပထမဆံုးလူမည္းသမၼတ ျဖစ္လာမွာပါ။ အေမရိကန္ သမၼတသစ္ရဲ႕ ေပၚလစီသစ္ဟာ အာ႐ွႏိုင္ငံေတြအေပၚ ဘယ္လိုအက်ဳိးသက္ေရာက္မႈေတြ ျဖစ္လာႏိုင္သလဲလို႔ မွန္းဆခ်က္ေတြလည္းေပၚထြက္ေနပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ဂြ်န္မက္ကိန္းေရာ အိုဘားမားပါ အာ႐ွနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ မတူညီတဲ့ အေတြ႕အႀကံဳေတြ ႐ွိၾကပါတယ္။ ဗီယက္နမ္စစ္ျပန္ သူရဲေကာင္းဆုတံဆိပ္ေတြရထားတဲ့ ဂြ်န္မက္ကိန္းဟာ စစ္ပြဲအတြင္းမွာ သူ႔ရဲ႕ ဗံုးႀကဲေလယဥ္ ပစ္ခ်ခံရျပီး နာမည္ဆိုးနဲ႔ ေက်ာ္ၾကားတဲ့ "Hanoi Hilton" အက်ဥ္းေထာင္မွာ ၁၉၆၇ ခုႏွစ္ကေန ၁၉၇၃ ခုႏွစ္အထိ စစ္သံု႔ပန္းအျဖစ္ ဖမ္းဆီးထားျခင္းခံခဲ့ရျပီး ညွဥ္းပမ္းႏွိပ္စက္ခံခဲ့ရပါတယ္။

အိုဘားမားကေတာ့ ငယ္႐ြယ္စဥ္ဘ၀မွာ အင္ဒိုနီး႐ွား ဂ်ကာတာမွာ႐ွိတဲ့ မြတ္စလင္ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းမွာ ၁၉၆၉ ကေန ၁၉၇၁ အထိ ပညာသင္ၾကားခဲ့ဘူးပါတယ္။ တကယ့္ကို မတူညီတဲ့ အာ႐ွအေတြ႔အႀကံဳႏွစ္ခုပါ။ ေလ့လာသူတစ္ခ်ဳိ႕ကေတာ့ အိုဘားမားရဲ႕ အာ႐ွအေတြ႕အႀကံဳဟာ ကေန႔အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ ျပႆနာေတြနဲ႔ ပိုျပီးစပ္ဆက္မႈ႐ွိတယ္လို႔ ယူဆၾကပါတယ္။ အိုဘားမားရဲ႕ မြတ္စလင္ေက်ာင္းအေတြ႔အႀကံဳကေန war on terrorism လုိ႔ သမၼတဘု႐ွ္သံုးစြဲခဲ့တဲ့ စစ္ပြဲကို ခ်ဥ္းကပ္ပံုအသစ္နဲ႔ ကိုင္တြယ္ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကြ်န္ေတာ့္အျမင္ေျပာရရင္ေတာ့ ၁၀ ႏွစ္သားကေလးတစ္ေယာက္ရဲ႕ မြတ္စလင္ေက်ာင္းေတာ္ အေတြ႔အႀကံဳကေန တကမၻာလံုးအတိုင္းအတာနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈတိုက္ဖ်က္ေရး စစ္ပြဲႀကီးကို အိုဘားမားအေနနဲ႔ တကယ္ပဲ ခ်ဥ္းကပ္မႈအသစ္ေတြ ေဖၚထုတ္ကိုယ္တြယ္ႏိုင္ပါ့မလားဆိုတာ သံသယ႐ွိစရာပါ။

တကယ္ကေတာ့ သမၼတသစ္ကို သမၼတေဟာင္း ေဂ်ာ့ဒဗလ်ဴဘု႐ွ္ အာ႐ွမွာစြမ္းေဆာင္ခဲ့တာေတြနဲ႔ပဲ ယွဥ္ထိုးျပီး အာ႐ွက အကဲျဖတ္ၾကမွာပါ။ သမၼတဘု႐ွ္ဟာ ေငြေၾကးေစ်းကြက္ ထိုးက်မႈ၊ မေမွ်ာ္လင့္တဲ့ စီးပြားေရးအက်ပ္အတည္း ေပၚေပါက္လာမႈေတြေၾကာင့္ ျပည္တြင္းမွာ သိပ္နာမည္ေကာင္းမရေပမယ့္ အာ႐ွမွာေတာ့ သူ႔အစိုးရအဖြဲ႔အေနနဲ႔ အထင္ႀကီးေလာက္စရာ စြမ္းေဆာင္မႈတခ်ဳိ႕ လုပ္ျပခဲ့ပါတယ္။

ဥပမာေျပာရရင္ သမၼတဘု႐ွ္နဲ႔ သမၼတကေတာ္ ေလာ္ရာဘု႐ွ္တို႔ ႏွစ္ဦးစလံုးဟာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို စြဲစြဲျမဲျမဲ ေထာက္ခံတဲ့သူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေပၚလစီဟာ ေနာက္တက္မယ့္ သမၼတ ဘယ္သူပဲျဖစ္ျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြားစရာ မျမင္ေသးပါဘူး။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ US Campaign for Burma ရဲ႕ အမႈေဆာင္ဒါ႐ိုက္တာ ဦးေအာင္ဒင္က အခုလိုေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာ့အေရးဟာ ႏွစ္ပါတီစလံုးက အျမင္တူၾကတဲ့ ႐ွား႐ွားပါးပါး ကိစၥတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ေရာ ဒီမိုကရက္တစ္ကပါ ျမန္မာျပည္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျပင္းထန္တဲ့ ေပၚလစီထား႐ွိဖို႔ သေဘာတူၾကပါတယ္။ စစ္အစိုးရကို ျပင္းထန္တဲ့ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈေတြ လုပ္ဖို႔၊ တ႐ုတ္၊ အိႏိၵယနဲ႔ အာဆီယံႏိုင္ငံေတြအေပၚမွာ ျပင္းထန္တဲ့ သံတမန္ေရးရာ ဖိအားေတြေပးျပီး ျမန္မာျပည္အေရးအတြက္ အေမရိကန္နဲ႔ ပူးေပါင္းလုပ္ကိုင္ၾကဖို႔၊ ေနာက္ ကုလလံုျခံဳေရးေကာင္စီအေနနဲ႔ ပိုမိုထိေရာက္တဲ့ အေရးယူမႈေတြျပဳလုပ္ဖို႔ စတာေတြအေပၚမွာ သေဘာထား တူညီၾကပါတယ္။ ေနာက္ျပီး ဂြ်န္မက္ကိန္းေရာ အိုဘားမားေရာ ႏွစ္ေယာက္စလံုးဟာ အေမရိကန္ စီးနိတ္လႊတ္ေတာ္ရဲ႕ ျမန္မာစစ္အစိုးရေပၚ အေရးယူဖို႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြမွာ အဓိကပံ့ပိုးေထာက္ခံသူေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။”

အလားတူပဲ တ႐ုတ္-အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရးဟာလည္း သိပ္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ႐ွိလာမွာမဟုတ္ပါဘူး။ တ႐ုတ္ႀကီးဟာ အေမရိကန္ရဲ႕ ေလာေလာလတ္လတ္ ထိုင္၀မ္ကို လက္နက္ေရာင္းခဲ့တဲ့ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ကြ်ဲျမီးတိုေနေပမယ့္ အခုလက္႐ွိ ဆက္ဆံေရးကိုေတာ့ ေက်နပ္ေနပံုရပါတယ္။ ဘယ္သူပဲ သမၼတျဖစ္လာျဖစ္လာ လက္႐ွိဆက္ဆံေရးကိုေတာ့ ေျပာင္းလဲသြားႏိုင္စရာမ႐ွိပါဘူး။

“သမၼတေလာင္းႏွစ္ဦးမွာ မတူညီမႈေတြ႐ွိေနေပမယ့္ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔အျမင္ကေတာ့ ႏွစ္ေယာက္စလံုးအေနနဲ႔ လက္႐ွိ ေကာင္းမြန္ေနတဲ့ တ႐ုတ္-အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရးကို ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းသြားၾကမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ အိုဘားမားက ကုန္သြယ္ေရးမွာ ႏိုင္ငံသားပိုင္လုပ္ငန္းေတြကို အကာအကြယ္ေပးေရး ေပၚလစီကို က်င့္သံုးဖို႔ အလားအလာ႐ွိျပီး မက္ကိန္းကေတာ့ အမ်ဳိးသားလံုျခံဳေရးကိစၥေတြမွာ ပိုျပီးျပင္းထန္တဲ့ ေပၚလစီ႐ွိပါတယ္။” လို႔ ေဘဂ်င္းျပည္သူ႔တကၠသိုလ္ရဲ႕ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရး ကြ်မ္းက်င္သူ Shi Yinhong က ေျပာပါတယ္။

ပိုျပီး စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းတာက အိႏိၵယနဲ႔ ဆက္ဆံေရးပါ။ သမၼတဘု႐ွ္လက္ထက္မွာ အိႏိၵယ-အေမရိကန္ဆက္ဆံေရးဟာ အစဥ္အလာမဟုတ္တဲ့ တိုးတက္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ႐ွိခဲ့ပါတယ္။ စစ္ေအးေခတ္ကာလက ခပ္တင္းတင္း႐ွိခဲ့တဲ့ ကမၻာအႀကီးဆံုး ဒီမိုကေရစီ ႏွစ္ႏိုင္ငံဟာ စစ္ေအးေခတ္ရဲ႕ ခါးသီးမႈေတြကို ဖယ္႐ွားႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဘု႐ွ္အစိုးရနဲ႔ ဆင္း (Singh) အစိုးရေတြဟာ သူတို႔ရာထူးသက္တမ္းမွာ တကယ့္ထင္႐ွားတဲ့ ႏိုင္ငံျခားေရး ေပၚလစီေရးရာ ေအာင္ျမင္မႈတစ္ခုအေနနဲ႔ အရပ္ဘက္သံုး ႏူကလီးယားအစီအစဥ္ကို ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ဖို႔ လက္မွတ္ေရးထိုးႏိုင္ခဲ့တာပါပဲ။

ဂြ်န္မက္ကိန္းသာ သမၼတျဖစ္လာခဲ့ရင္ ဘု႐ွ္အစိုးရေပၚလစီအတိုင္းပဲ အိႏိၵယ-အေမရိကန္ဆက္ဆံေရးကို ပိုမိုေကာင္းမြန္ေအာင္ ေဆာင္႐ြက္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ႏိုင္ေပမယ့္ အိုဘားမားသာ အႏိုင္ရခဲ့ရင္ေတာ့ အိႏိၵယအတြက္ အခ်ဳိ႕အခက္အခဲေတြ ႀကံဳေတြ႔လာႏိုင္ပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အိႏိၵယမွာ အေမရိကရဲ႕ outsourcing ေခၚတဲ့ ျပင္ပမွာရင္းျမစ္႐ွာတဲ့ လုပ္ငန္းေတြ အမ်ားအျပား အေျခက်ေနျပီး အိုဘားမားအေနနဲ႔ ဒီ outsourcing ကို မ်က္စိစပါးေမႊးစူးေနတဲ့ပံု ေပၚပါတယ္။ outsourcing ေၾကာင့္ အေမရိကန္ျပည္သူေတြ အလုပ္အကိုင္ ႐ွားပါးလာရတယ္လို႔ သူကယူဆထားပါတယ္။ သူသာ သမၼတျဖစ္လာခဲ့ရင္ ဒီလုပ္ငန္းေတြကို ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ကိုင္မႈေတြ လုပ္လာမွာပါ။ ဒါဟာ အိႏိၵယအတြက္ ေကာင္းတဲ့လကၡဏာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။

ေနာက္ျပီး အိုဘားမားဟာ အိႏိၵယ-အေမရိကန္ အရပ္ဘက္သုံးႏူကလီးယားအစီအစဥ္ သေဘာတူညီခ်က္ကိုလည္း ပိတ္ပင္ဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့ဘူးပါတယ္။ ဒီက႑မွာလည္း ရာသီဥတုအေျခအေန ဆိုး႐ြားေကာင္း ဆိုး႐ြားသြားႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္သူပဲ သမၼတျဖစ္လာျဖစ္လာ အိႏိၵယအေပၚေတာ့ ရန္လိုမယ့္ အလားအလာေတာ့မ႐ွိပါဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အိႏိၵယ-အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရးဟာ သူ႔ဟာနဲ႔သူ အ႐ွိန္ရေနျပီျဖစ္လို႔ပါပဲလို႔ အမည္မေဖာ္လိုတဲ့ အိႏိၵယႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕ အရာ႐ွိတစ္ဦးကေျပာပါတယ္။

အာ႐ွအစိုးရေတြကေတာ့ လြတ္လပ္တဲ့ကုန္သြယ္ေရးကိစၥေတြနဲ႔ ဒီမိုကရက္တစ္ အိုဘားမားအေနနဲ႔ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ အခင္းအက်င္းတစ္ခုလံုးမွာ ဘယ္လိုလႈပ္႐ွားမလဲဆိုတာကို ပိုျပီးစိုးရိမ္ၾကပါတယ္။

“မက္ကိန္းရဲ႕ စီးပြားေရးေပၚလစီက ပြင့္လင္းပါတယ္။ ျပင္ပမွာရင္းျမစ္႐ွာေဖြျခင္း outsourcing နဲ႔ လြတ္လပ္တဲ့ကုန္သြယ္ေရးေတြမွာ ဘာျပႆနာမွ မ႐ွိႏိုင္ပါဘူး။ အိုဘားမားကေတာ့ outsourcing လုပ္ငန္းေတြကို တားျမစ္မယ္လို႔ ေျပာထားပါတယ္။ ေနာက္ျပီး ကန္႔သတ္ခ်ုဳပ္ခ်ယ္မႈ စည္းမ်ဥ္းေတြကို အသံုးျပဳျပီး အေမရိကရဲ႕ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြကို အကာအကြယ္ေပးမယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါဟာ အိႏိၵယအတြက္ေတာ့ ဘယ္လိုမွ အက်ဳိးအျမတ္ျဖစ္မလာႏိုင္ပါဘူး” လို႔ နယူးေဒလီအေျခစိုက္ မဟာဗ်ဴဟာ ေလ့လာသံုးသပ္ေရးဌာနတစ္ခုရဲ႕ ဒါ႐ိုက္တာ Mr. Deepankar Bannerjee ကေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အိုဘားမားဟာ အိႏိၵယျပည္သူအမ်ားစုအၾကားမွာ ပိုျပီးေရပန္းစားေနတယ္လို႔လည္း သူကထပ္ေျပာပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ နယူးေဒလီအေျခစိုက္ strategic think tank တစ္ခုျဖစ္တဲ့ Institute of Defence Studies and Analyses က Mr. Cherian Samuel ကေတာ့ အခုလို ေျပာပါတယ္။ “ အိုဘားမား အႏိုင္ရခဲ့ရင္ ကမၻာအတြက္ေရာ အိႏိၵယအတြက္ပါ ပိုျပီးအျပဳသေဘာေဆာင္လာႏိုင္ပါတယ္။”

ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ကိုမိုးသီးဇြန္ကေတာ့ ဂြ်န္မက္ကိန္းကို ေထာက္ခံတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ “မက္ကိန္းက ျမန္မာျပည္အေရးကုိ ေတာ္ေတာ္ေလး စိတ္ဝင္စားတယ္။ ၿပီးေတာ့ သူက ျမန္မာျပည္ကိုလည္း ေရာက္ဖူးတယ္။ ျမန္မာစစ္အစိုးရကို စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔တဲ့ ကိစၥေတြမွာလည္း သူက အားတက္သေရာ ဦးေဆာင္ ခဲ့တာ” (ဧရာ၀တီ သတင္း)

၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္က ဂၽြန္မက္ကိန္းသည္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၊ အရီဇိုးနားျပည္နယ္ လႊတ္ေတာ္အမတ္အျဖစ္ ျမန္မာျပည္သို႔ သြားေရာက္လည္ပတ္ရင္း ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုခဲ့သည္။ ထိုစဥ္က “ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ က်ေနာ္ေတြ႕ဆံုဖူးသမွ်ထဲမွာ အႀကီးျမတ္ဆံုး လူသားပဲ” ဟု ေျပာဆိုခဲ့သည္။

လက္ရွိ အေမရိကန္သမၼတ ေဂ်ာ့ရွ္ဒဗလ်ဴဘုရွ္၏ ဇနီးျဖစ္သူ ေလာ္ရာဘုရွ္ကဲ့သို႔ပင္ ဂၽြန္မက္ကိန္း၏ ဇနီးသည္ စင္ဒီ မက္ကိန္းသည္လည္း ျမန္မာစစ္အစိုးရကို ေဝဖန္႐ႈတ္ခ်သူ တဦးျဖစ္သည္။ ဇြန္လက ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံသို႔ သြားေရာက္ လည္ပတ္ရင္း ျမန္မာအစိုးရသည္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြက္ တန္းဖိုးမရွိဟု စင္ဒီမက္ကိန္းက ေဝဖန္ခဲ့ေသးသည္။ (ဧရာ၀တီ သတင္း)

သို႔ရာတြင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသား ျမန္မာတဦးျဖစ္သူ ကိုေရႊ၏ အျမင္ကမူ ကိုမိုးသီးဇြန္ႏွင့္ ဆန္႔က်င္ဘက္ ျဖစ္ေနသည္။ သူက လာမည့္ ႏိုဝင္ဘာ ၄ ရက္ေန႔တြင္ ျပဳလုပ္မည့္ ဆႏၵခံယူပြဲတြင္ အိုဘားမားကို သမၼတအျဖစ္ မဲေပးမည္ဟု ဆို၏။

“သမၼတ ကလင္တန္လက္ထက္က က်ေနာ္ အေမရိကားကို စေရာက္တာ။ အဲဒီတုန္းက အလုပ္ အလြယ္တကူ ရခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ သမၼတဘုရွ္လည္း တက္လာေရာ ႏိုင္းအလဲဗင္း (9/ 11) ျပႆနာျဖစ္ေရာ။ အဲဒီ ေနာက္ပိုင္းမွာ က်ေနာ္တို႔ ေတာ္ေတာ္ေလး ႐ုန္းကန္ၾကရတယ္။ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ သမၼတ သက္တမ္း ၂ ဆက္အတြင္း စီးပြားေရး လံုးဝ က်ဆင္း တာကို ျပတာပဲ။ ဒီအက်ိဳးဆက္ကို အေမရိကန္မွာ ေနတဲ့သူေတြ အားလံုး ခံေနရတာ” ဟု ကိုေရႊက ေျပာျပသည္။ (ဧရာ၀တီ သတင္း)

ထိုင္းႏိုင္ငံအေျခစိုက္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရး အဖြဲ႕၏ အတြင္းေရးမႉး ဦးဘိုၾကည္ကမူ ဂၽြန္မက္ကိန္းႏွင့္ အိုဘားမား ၂ ဦးစလံုးပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ထားရွိသည့္ သေဘာထား အတူတူပင္ျဖစ္ ေသာေၾကာင့္ မည္သူအႏိုင္ရသည္ျဖစ္ေစ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီအေရးအတြက္ အေရးမႀကီးလွဟု ဆိုသည္။
ရန္ကုန္တြင္ ေနထိုင္သည့္ ဝါရင့္ႏိုင္ငံေရးသမားတဦးျဖစ္သူ ဦးခ်န္ထြန္းက “အိုဘားမား အႏိုင္ရရင္ ကမၻာႀကီး အတြက္ ေကာင္းတယ္။ ဂၽြန္မက္ကိန္းႏိုင္ရင္ေတာ့ ျမန္မာျပည္အတြက္ ေကာင္းတယ္” ဟု သံုးသပ္သည္။ (ဧရာ၀တီ သတင္း)

Bangkok Post ပါ Deutsche Presse-Agentur (dpa) သတင္းကို မွီျငမ္းပါသည္။