UK အေျခစိုက္ New Statesman သတင္း၀က္ဘ္ဆိုဒ္မွာ ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္းထုတ္လုပ္မႈနဲ႔ ပါတ္သက္တဲ့ သတင္းတစ္ပုဒ္ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္းနဲ႔ လက္၀တ္ရတနာေတြဟာ ကမၻာ့ေစ်းကြက္မွာ ေဒၚလာသန္းနဲ႔ ခ်ီျပီးေရာင္းခ်ေနရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္း ကုန္သြယ္ေရးေၾကာင့္ ေဒသခံျပည္သူေတြ ထိခိုက္နစ္နာေနရမႈေတြ ႐ွိပါတယ္တဲ့။ အတင္းအဓမၼခိုင္းေစမႈေတြ၊ ကေလးအလုပ္သမားေတြ၊ အဓမၼေနရာဖယ္႐ွားခံရတာေတြ၊ မူးယစ္ေဆး၀ါးနဲ႔ လိင္မႈကိစၥအ႐ႈပ္အေထြးေတြနဲ႔ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ယိုယြင္းပ်က္စီးမႈေတြ ႐ွိေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

ေဒသခံ ၂၀၀၀၀ ထက္မနည္းဟာ ေနရာေတြက ေ႐ြ႕ေျပာင္းခံရျပီးေတာ့ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕အေပါင္းအပါ ကုမၸဏီေတြအတြက္ အတင္းအဓမၼလုပ္အားေပးခိုင္းေစမႈေတြ ခံေနရပါတယ္။ ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္တာ၊ ေသြးတာ၊ ေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကားတာေတြ အားလံုးကို စစ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေတြက တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားပါတယ္။ အက်ဳိးအျမတ္ အႀကီးအက်ယ္ရေနတဲ့ ဒီကုန္သြယ္ေရးရဲ႕ အျမတ္ေငြေတြအားလံုးဟာ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြအတြက္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ နအဖဟာ လက္နက္၀ယ္ယူဖို႔အတြက္ တစ္ႏွစ္ကို ေဒၚလာ သန္း၃၃၀ ခန္႔သံုးေနပါတယ္။ ဒီပမာဏဟာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပညာေရးအတြက္ သံုးစြဲမႈစုစုေပါင္းထက္ ႏွစ္ဆမကပိုပါတယ္။ တိုင္းျပည္ဟာ ကမၻာ့အဆင္းရဲဆံုးႏိုင္ငံစာရင္းမွာ ပါ၀င္ေနျပီး သာမန္လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ ၀င္ေငြဟာ တစ္ေန႔ကို ၁ ေဒၚလာထက္နည္းပါတယ္။

အသက္ ၃၀ ခန္႔႐ွိျပီျဖစ္တဲ့ ေက်ာက္စိမ္းတြင္းတူး အလုပ္သမားတစ္ေယာက္က အခုလိုေျပာပါတယ္။ “ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဘ၀ေတြဟာ ပင္ပန္းဆင္းရဲျပီး စိတ္ပ်က္စရာပါ။ ကြ်န္ေတာ္ဆို မူးယစ္ေဆး၀ါးကို အမ်ဳိးစံုေအာင္ သံုးစြဲပါတယ္။ ဘိန္းျဖဴတို႔ အရက္တို႔ေပါ့။ ဘိန္းျဖဴကို ဖားကန္႔မွာ႐ွိတဲ့ ဆိုင္ေတြမွာ ၀ယ္လို႔ရပါတယ္။ စစ္တပ္နဲ႔ အာဏာပိုင္ေတြကို ပိုက္ဆံေပးထားတဲ့အတြက္ သူတို႔ကို ဘယ္သူကမွ ပိတ္ခိုင္းမယ့္သူ မ႐ွိပါဘူး။” မူးယစ္ေဆး၀ါးသံုးထားျခင္းအားျဖင့္ မႏွစ္က ေက်ာက္စိမ္းခိုးဖို႔ ႀကိဳးစားရင္း အသက္ဆံုး႐ံႈးခဲ့ရတဲ့ သူ႔သူငယ္ခ်င္းအေၾကာင္းကို ေမ့ထားႏိုင္တယ္လို႔ သူကေျပာပါတယ္။ “ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဘ၀ေတြက ခက္ခဲၾကမ္းတမ္းတယ္ဗ်ာ။ ကြ်န္ေတာ္လည္း စိတ္ညစ္ေပ်ာက္ခ်င္တာနဲ႔ ဘိန္းျဖဴကို စသံုးမိသြားတာပါပဲ” လို႔ေျပာပါတယ္။

ေက်ာက္စိမ္းတြင္းေတြမွာေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြဟာ မၾကားခ်င္ မျမင္ခ်င္အဆံုးပါပဲလို႔ နယူးေယာက္အေျခစိုက္ ေ႐ွ႕ေနအဖြဲ႔တစ္ဖြဲ႔ရဲ႕ အစီရင္ခံစာတစ္ခုထဲမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ညစ္ညမ္းမႈေတြနဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို စစ္အစိုးရက က်ဴးလြန္ေနပါတယ္။ ေက်ာက္စိမ္းအပယ္စ ျဖတ္စေလးေတြကို ယူမိတဲ့ ေဒသခံေတြဟာ အ႐ိုက္အႏွက္ခံရ၊ တခါတရံ အသက္ပါဆံုး႐ႈံးရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

နအဖစစ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေတြနဲ႔ အေပါင္းအပါေတြပိုင္တဲ့ ကုမၸဏီေတြနဲ႔ ေဒသခံအာဏာပိုင္ေတြဟာ မူးယစ္ေဆး၀ါးေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကားမႈ၊ လိင္ကုန္ကူးမႈေတြမွာ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနတယ္လို႔ အဲဒီအစီရင္ခံစာမွာ စြပ္စြဲထားပါတယ္။ ဒါဟာ ေဒသတြင္းမွာ HIV/AIDS ေရာဂါကို ကပ္ေရာဂါတစ္ခုလို ျပန္႔ပြားေစတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ကုလသမဂၢ UNAIDS ရဲ႕ခန္႔မွန္းခ်က္မွာ မႏွစ္က ျမန္မာျပည္မွာ AIDS ေရာဂါကူးစက္ခံထားရသူေပါင္း ၂၄၀၀၀၀ ႐ွိတယ္လို႔ ခန္႔မွန္းထားပါတယ္။

တ႐ုတ္ျပည္ရဲ႕ ေက်ာက္စိမ္းလိုအပ္ခ်က္ကလည္း လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္႐ွားသူေတြကို စိတ္ပူေစပါတယ္။ ေဘဂ်င္းအစိုးရဟာ ျမန္မာစစ္အစိုးရကို လက္နက္ေရာင္းေနျပီး တ႐ုတ္ကုမၸဏီ ၆၉ ခုဟာလည္း နအဖနဲ႔ စီးပြားေရးပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ေနပါတယ္။ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒေတြအရ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီေတြအေနနဲ႔ ကိုယ္တိုင္ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ခြင့္ မ႐ွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာကုမၸဏီနဲ႔ျဖစ္ျဖစ္ စစ္အစိုးရနဲ႔ျဖစ္ျဖစ္ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ခြင့္႐ွိပါတယ္။ ျမန္မာပိုင္ကုမၸဏီဆိုတာကလည္း နအဖဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြနဲ႔ သူတို႔အေပါင္းအပါေတြသာ ျဖစ္ပါတယ္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံဟာ သူ႔ရဲ႕စြမ္းအင္လိုအပ္ခ်က္ကို ျဖည့္ဆည္းဖို႔ ျမန္မာ့သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔ကိုလည္း မ်က္ေစာင္းထိုးေနပါတယ္။

“တ႐ုတ္ျပည္ရဲ႕ ျမန္မာအေပၚခ်ည္းကပ္မႈကို နားလည္ခ်င္ရင္ေတာ့ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ၾကည့္ရပါမယ္။ တ႐ုတ္ျပည္ရဲ႕ စြမ္းအင္လိုအပ္ခ်က္ဟာ တ႐ုတ္ကုမၸဏီေတြကို ျမန္မာ့သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔က႑မွာ ပိုမိုပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ၾကဖို႔ တြန္းအားေပးေနပါတယ္” လို႔ Burma Project at EarthRights International ရဲ႕ project co-coordinator, Matthew Smith ကေျပာပါတယ္။ ဒါဟာ အျပန္အလွန္အားျဖင့္ေတာ့ တ႐ုတ္ျပည္ရဲ႕ ျငိမ္းခ်မ္းစြာအတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရး ႏိုင္ငံျခားေရးေပၚလစီဟာ ျမန္မာစစ္အစိုးရရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကို အက်ဳိးသက္ေရာက္ေစတဲ့ ၀ိေရာဓိျဖစ္စဥ္တစ္ခုပဲလို႔ ဆိုပါတယ္။

လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ပါတ္သက္ျပီး ျမန္မာစစ္အစိုးရကို ဖိအားေပးဖို႔ တ႐ုတ္ျပည္ကို တိုက္တြန္းေနေပမယ့္လည္း တ႐ုတ္ျပည္အေနနဲ႔ ေပၚေပၚထင္ထင္ ႏိုင္ငံေရးအရ ဖိအားေပးမွာမဟုတ္ဘူးလို႔ ယူဆၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တရားမ၀င္ တိုက္တြန္းမႈေတြေတာ့ ႐ွိပါတယ္။ ဒါဟာလည္း ျမန္မာျပည္အတြင္းမွာ တိုးတက္လာေနတဲ့ တ႐ုတ္လူမ်ဳိးဦးေရနဲ႔ တ႐ုတ္ျပည္ရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားအေပၚမွာသာ အေျခခံပါတယ္။

တ႐ုတ္အေနနဲ႔ ျမန္မာျပည္ႏိုင္ငံေရး တိုးတက္ျဖစ္ထြန္းမွာကို လိုလားတဲ့ လကၡဏာမ႐ွိပါဘူး။ တ႐ုတ္နဲ႔ အိႏိၵယတို႔ဟာ ျမန္မာျပည္တည္ျငိမ္ေရးနဲ႔ ပါတ္သက္လို႔ ယူဆထားတာတစ္ခု႐ွိပါတယ္။ စစ္အစိုးရ႐ွိေနမွသာ ျမန္မာျပည္ဟာ ခုပံုစံအတိုင္း တည္ျငိမ္ေနႏိုင္ျပီး စစ္အစိုးရျပဳတ္က်သြားခဲ့ရင္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစု လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲေတြျဖစ္လာျပီး မတည္မျငိမ္ျဖစ္လာႏိုင္တယ္လို႔ ယူဆထားၾကပါတယ္။ ဒါဟာ ႏွစ္ႏိုင္ငံစလံုးရဲ႕ ကိုယ္က်ဳိးစီးပြားသက္သက္သာ ၾကည့္မႈနဲ႔ ျမန္မာျပည္သူေတြကို အထင္ေသးႏွိမ့္ခ်တဲ့ သေဘာထားကလြဲလို႔ ဘာမွမျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။