TIMES NEWS_ 15 Sept 2008



ဇင္ဘာေဘြသမၼတ Robert Mugabe နဲ႔ အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္တို႔ဟာ သေဘာတူညီမႈတစ္ရပ္ကို လတ္မွတ္ေရးထိုးလိုက္ၾကပါျပီ။ အဲဒီ သေဘာတူညီခ်က္အရ ဆယ္စုႏွစ္သံုးခုနီးပါး သမၼတရာထူးကို ဆုပ္ကိုင္ထားတဲ့ မူဂါဘီဟာ သူ႔ရဲ႕ အာဏာတစ္ခ်ဳိ႕ကို ခြဲေ၀ေပးရမွာျဖစ္ျပီး ႏွစ္ဘက္စလံုးကေတာ့ တိုင္းျပည္အနာဂတ္အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြကို ေဖၚျပခဲ့ၾကပါတယ္။

မူဂါဘီဟာ သူ႔ရဲ႕သမၼတရာထူးမွာ ဆက္လက္တည္ျမဲေနမွာျဖစ္ျပီး အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္ Morgan Tsvangirai ကေတာ့ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ရာထူးကို ရယူမွာျဖစ္ပါတယ္လို႔ ေတာင္အာဖရိကသမၼတ Thabo Mbeki ကေျပာၾကားသြားပါတယ္။

ဒီရလဒ္ဟာ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံမ်ား ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈအဖြဲ႔ရဲ႕ ေမတၱာရပ္ခံခ်က္အရ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံသမၼတ အမ္ဘီကီ ၾကား၀င္ေစ့စပ္ညိွႏိႈင္းေပးခဲ့တဲ့ သံုးလၾကာ ခက္ခဲတဲ့ေဆြးေႏြးညွိႏႈိင္းမႈမ်ားရဲ႕ အသီးအပြင့္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလက္မွတ္ထိုးပြဲကို Southern African Development Community (SADC) ရဲ႕ အဖြဲ႔၀င္ ၁၄ ႏိုင္ငံက ေခါင္းေဆာင္မ်ားလည္း တက္ေရာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။

“ကြ်န္ေတာ္တို႔တစ္ေတြ တူညီတဲ့လမ္းေၾကာင္း တူညီတဲ့ခရီးလမ္းကိုပဲ ေလွ်ာက္လွမ္းၾကရမွာပါ” လို႔ သမၼတမူဂါဘီက လက္မွတ္ထိုးပြဲအျပီးမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ “ဒီကေန႔ဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ စတင္တဲ့ေန႔မ်ားလား။ မဟုတ္ပါဘူး။ ကြ်န္ေတာ္တို႔တစ္ေတြ ကိုယ္တိုင္မသိၾကပဲ ဒါမွမဟုတ္ တစ္ေယာက္ကိုတစ္ေယာက္ အသိအမွတ္မျပဳၾကပဲ လမ္းတစ္ေၾကာင္းထဲေပၚမွာ ေလွ်ာက္ေနခဲ့ၾကတာပါ။ တကယ္ေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔အားလံုးဟာ ဇင္ဘာေဘြႏိုင္ငံသားေတြပါ။ တျခားေလွ်ာက္စရာလမ္း လိုက္စရာလမ္းမရွိပါဘူး။ သမိုင္းကပဲ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို တူညီတဲ့လမ္းေၾကာင္းကို ေလွ်ာက္ေစတာပါ။”

အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္ Tsvangirai ကေတာ့ သူ႔မိန္႔ခြန္းထဲမွာ “ဒီသေဘာတူညီခ်က္မွာ ပါ၀င္တဲ့အခ်က္ေတြအတိုင္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ တိုင္းျပည္က ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို ေစာင့္ၾကည့္ေနပါတယ္” လို႔ ေျပာၾကားသြားပါတယ္။ သူက “ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြအားလံုး လက္ခံႏိုင္ေလာက္တဲ့ အေျဖတစ္ခု”ရဖို႔ သမၼတမူဂါဘီရဲ႕ အားထုတ္မႈကို ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္းေျပာပါတယ္။ သူက အာဖရိကေခါင္းေဆာင္မ်ားနဲ႔ ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဘန္ကီမြန္းအပါအ၀င္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေခါင္ေဆာင္မ်ားကိုလည္း “အဖြဲ႔၀င္ႏိုင္ငံတစ္ခု ငတ္မြတ္မြဲေတေနျပီး ဖ႐ိုဖရဲ ဗရမ္းဗတာျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနကို လက္ပိုက္ၾကည့္မေနပဲ တာ၀န္႐ွိေၾကာင္း အသိအမွတ္ျပဳတဲ့အတြက္” ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္းေျပာၾကားသြားပါတယ္။

Tsvangirai က ဇင္ဘာေဘြႏိုင္ငံသားေတြဟာ အခုဆိုရင္ “တိုင္းျပည္စည္းစည္းလံုးလံုးနဲ႔ ေ႐ွ႕ဆက္ခ်ီတက္ၾကမလား” ဒါမွမဟုတ္ရင္ တိုင္းျပည္တစ္ခုလံုး “က်ဆံုးျခင္းေခ်ာက္နက္ထဲကို ထိုးဆင္းျပီး ထြက္ေပါက္မရွိတဲ့အေနအထား”ကို သြားမလားဆိုတဲ့ ေ႐ြးခ်ယ္စရာႏွစ္ခု ႐ွိလာျပီလို႔ ေျပာပါတယ္။

သူက ပါလီမန္အဖြဲ႔၀င္ေတြကိုလည္း “မိမိတစ္ပါတီအက်ဳိးစီးပြားကို ေက်ာ္လြန္ျပီး စုေပါင္းေဆာင္႐ြက္ၾကဖို႔ ဆႏၵျပင္းျပမႈ“ အတြက္ ခ်ီးက်ဴးဂုဏ္ျပဳလိုက္ပါတယ္။ “ခင္ဗ်ားတို႔ဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ရဲ႕ အတိတ္ကရန္သူေတြျဖစ္ခဲ့တယ္ဆိုရင္ ဒီကေန႔မွာေတာ့ တူညီတဲ့မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ရဲ႕အလိုအရ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ကံၾကမၼာအတြက္ တစ္သားတည္းေပါင္းစည္းမိၾကပါျပီ” လို႔လည္း ေျပာၾကားသြားပါတယ္။

ဒီသေဘာတူညီခ်က္ရ႐ွိသြားေၾကာင္းကို လြန္ခဲ့တဲ့ ၾကာသာပေတးေန႔ကတည္းက ေၾကျငာခဲ့ေပမယ့္ ဒီကေန႔ တနလၤာေန႔ လက္မွတ္ေရးထိုးပြဲမတိုင္ခင္အထိေတာ့ အေသးစိတ္ကို ထုတ္ေဖာ္ေၾကျငာျခင္းမျပဳခဲ့ပါဘူး။ အခုသေဘာတူညီမႈအရ မူဂါဘီဟာ သမၼတျဖစ္ျပီးေတာ့ အစိုးရအဖြဲ႔ရဲ႕ ဥကၠဌရာထူးကို ရယူမွာျဖစ္ပါတယ္။ Tsvangirai ကေတာ့ အစိုးရအဖြဲ႔ရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကို ႀကီးၾကပ္မယ့္ “၀န္ႀကီးအဖြဲ႔ေကာင္စီ”ရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ရာထူးကို ရယူမွာျဖစ္ပါတယ္။

EU ကေတာ့ ဒီသေဘာတူညီခ်က္ကို ႀကိဳဆိုခဲ့ေပမယ့္ ပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈေတြကို ႐ုတ္သိမ္းဖို႔ကေတာ့ ေနာက္လမွ စဥ္းစားေကာင္း စဥ္းစားမယ္လို႔ ႏိုင္ငံျခားေရးရာေပၚလစီအႀကီးအကဲ Javier Solana ကေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။

တကယ္လို႔ သမၼတမူဂါဘီဟာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ စီပြားေရးနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအက်ပ္အတည္းေတြက လြန္ေျမာက္ဖို႔နဲ႔ အာဏာခြဲေ၀မႈအေပၚမွာ သူ႔ရဲ႕ စစ္မွန္႐ိုးသားမႈကို ျပသႏိုင္မယ္ဆိုရင္ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြဆီက ေထာက္ပံ့ေငြ ေဒၚလာသန္းေပါင္းမ်ားစြာကို ေမွ်ာ္လင့္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဇင္ဘာေဘြဟာ တရား၀င္ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈႏႈန္း ရာခိုင္ႏႈန္း ၁၁ သန္း (11 million percent) နဲ႔ ကမၻာေပၚမွာ ေငြေၾကးအေဖာင္းပြဆံုး ႏိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ တျခားလြတ္လပ္တဲ့ ေငြေၾကးဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းေတြကေတာ့ တကယ္တမ္း ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈဟာ ရာခိုင္ႏႈန္း သန္း ၄၀ (40 million percent) ႐ွိႏိုင္ျပီး ေန႔စဥ္ေန႔တိုင္းလည္း တိုးလာေနတယ္လို႔ ခန္႔မွန္းၾကပါတယ္။

“Tsvangirai ဟာ အၾကြင္းမဲ့အာဏာမရေပမယ့္ အဓိကက်ျပီးခိုင္မာတဲ့ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာကို ႐႐ွိထားပါတယ္” လို႔ အတိုက္အခံ ဥပေဒပညာရွင္ David Coltart ကေျပာၾကားပါတယ္။ “ဒါဟာ သမိုင္းတြင္မယ့္ အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုဆိုတာ သံသယ႐ွိစရာမလိုပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ဟာ ရွည္လ်ားျပီး ေဖာက္လြဲေဖာက္ျပန္ျဖစ္တက္တဲ့ ခရီးလမ္း႐ွည္ႀကီးကို ေလွ်ာက္လွမ္းရဦးမွာပါ” လို႔လည္း ေျပာဆိုသြားပါတယ္။

ဘာပဲေျပာေျပာ အာဖရိကရဲ႕ ဆူးတစ္ေခ်ာင္းျဖစ္တဲ့ ဇင္ဘာေဘြမွာေတာ့ သိသာထင္႐ွားတဲ့ ႏိုင္ငံေရးတိုးတက္ေျပာင္းလဲမႈတစ္ခု ျဖစ္ေပၚလာခဲ့ပါျပီ။ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ကုလသမဂၢတို႔ရဲ႕ ၾကား၀င္ေဆာင္႐ြက္မႈ၊ ပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈေတြဟာလည္း တစ္ေၾကာင္းျဖစ္ေပမယ့္ ပိုျပီးအေရးပါတဲ့အေၾကာင္းကေတာ့ Southern African Development Community (SADC) ရဲ႕ တာ၀န္သိမႈလို႔ပဲ ကြ်န္ေတာ္ထင္ပါတယ္။ ေတာင္အာဖရိကသမၼတ Thabo Mbeki စိတ္ေရာကိုယ္ပါ ၾကိဳးစားပမ္းစား ေစ့စပ္ညိွႏိႈင္းေပးမႈေတြေၾကာင့္ ဒီသေဘာတူညီခ်က္ကို ရ႐ွိခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒါေတြအားလံုးထက္ ပိုျပီးအဓိကက်တဲ့ အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ ႏွစ္ဘက္ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ တိုင္းျပည္အေပၚေစတနာတကယ္ထားမႈပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ပဲ တိုင္းျပည္ကို ခ်စ္လို႔ ေစတနာ႐ွိလို႔လားဆိုတာကိုေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔တစ္ေတြ ဆက္လက္႐ႈစားရဦးမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

အာဆီယံအဖြဲ႔ၾကီးလည္း ကုိယ္က်ဳိးစီးပြားပဲမၾကည့္ၾကပဲ SADC လို တာ၀န္သိစိတ္႐ွိလာဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။